Gabriele Basilico
Tatì Space
Gabriele Basilico
(Milano 1944-2013)
Gabriele Basilico është një fotograf italian, i njohur për fotografitë e peisazhit urban. Ai është një ndër figurat më të njohura të fotografisë kontemporane evropiane dhe ndërkombëtare. I diplomuar si Arkitekt në Universitetin Politeknik të Milanos në 1973, ai ja kushtoi karrierën e tij fotografimit të peisazheve urbane dhe metropoleve që transformohen nga një shoqëri industriale në post-industriale.
Dokumentimi i ndryshimeve urbane ishte objektivi kryesor i tij. Në librin autobiografik “Arkitektura, Qytete, Vizione: reflektime mbi fotografinë” ai shprehet “i kisha dhënë vetes një mision, të dëshmoja sesi modifikohet hapësira urbane… Ndonëse qytetet ngjajnë midis tyre, ato ndryshojnë nga ana sociale, historike, gjeografia, klima. Në ditët e sotme, kur qytetet po rriten me një ritëm të pa parë në histori, hapësira urbane paraqitet si një metaforë e shoqërisë ku jetojmë, e cila meriton të vëzhgohet me shumë kujdes”.
Mbi temën e transformimit, formës dhe identitetit të qyteteve, Gabriele Basilico përgjatë karrierës së tij 40 vjeçare, ka botuar mbi 100 libra fotografik. Qytetet kryesore që ka dokumentuar në mënyrë sistematike janë Milano, Roma, Bari, Barcelona, Berlin, Madrid, Lisbona, Napoli, Hamburg, Beirut, Genova, Stamboll, Moskë, Paris, Shangai, San Francisko, Rio de Janero, etj. Projekti i tij i parë është “Milano-Portrete Fabrikash” në vitin 1978-1980, i cili prezantohet në vitin 1983 në PAC Milano (Pavjoni i Artit Kontemporan). Projekti i parë ndërkombëtar vjen në vitin 1984 kur së bashku me fotografë të tjerë angazhohet nga qeveria franceze në Misionin DATAR për të dokumentuar transformimin e peisazhit kontemporan. Prej këndej botohet libri “Bord de Mer”. Tema e porteve dhe e detit e shoqëron më tej, si në fotografimin e qytetit të Genovas që konkludohet në librin “Porti di Mare”(1990).
Në 1991 merr pjesë në projektin që i jep famë ndërkombëtare, fotografimin e Beirutit të shkatërruar nga lufta civile 15 vjeçare, së bashku me fotografë të tjerë si Rene Burri, Robert Frank, Jodeph Koudelka, Raymond Depardon dhe Fouad Elkoury. Në vitin 1996 merr pjesë në Bienalen e Venecias me ekspozitën Seksione të Peisazhit Italian /Cross Sections of a Country, ku merr çmimin Osella d’Oro për Fotografinë e Arkitekturës Kontemporane. Në 1999 boton librin “Interrupted City”dhe “Cityscapes” me mbi 300 fotografi urbane të kryera që nga fillimi i viteve ‘80. Në vitin 2000 fotografon zonën metropolitane të Berlinit, që konkludohet me librin “Berlin”, i cili fiton çmimin libri fotografik më i mirë i vitit 2003. Në vitin 2007, i ftuar nga SFMoma (San Francisco Museum of Modern Art) zhvillon një projekt fotografik në zonën metropolitane të Sillicon Valley, që publikohet në librin “Gabriele Basilico-Sillicon Valley”. Një tjetër projekt i këtij viti është “Moska Vertikale”, e fotografuar nga kullat e periudhës staliniste. Në vitet në vazhdim 2010-2012 puna e tij do të shtrihet në metropole të tjera botërore; Stamboll, Shangai, Rio de Janero. Projekti i fundit është në Milano, për dokumentimin e ndërtimit të projektit Porta Nuova.
Gabriele Basilico dallohet për stilin e tij monumental dhe të heshtur, mungesën e njeriut në imazh, kontrastin bardhë e zi, që përforcojnë madhështinë e arkitekturës dhe i japin vendit karakter metafizik. Atij i interesojnë stratifikimet historike dhe sociale, pauzat urbane. Në shënimet autobiografike shkruan “E shikoj qytetin si një trup të madh që jeton, një trup në rritje, në transformim, dhe më intereson të kap shenjat, të vëzhgoj formën, ashtu si një mjek që analizon ndryshimet e trupit të njeriut për të studiuar natyrën e tyre”.
Fotografia e Gabriele Basilicos është dokumentuese në karakter, por larg reklamës dhe propagandës. Ajo nuk mundohet të kap ‘momentin deçiziv’ si tek Bresson, por është medituese dhe analitike si fotografia e Atget, Evans, dhe Beckers. Ashtu siç thotë Francesco Bonami “Basilico nuk glorifikon arkitekturën dhe vlerën simbolike të saj, por krijon një diskurs për vlerën estetike të arkitekturës dhe tensionin që ajo ka me funksionin social”. Gjatë jetës së tij, Basilico e ka shpjeguar fotografinë e tij në shumë shkrime, biseda dhe libra. Por paragrafi që sintetizon më shumë mendimin e tij mbi fotografinë është: “Të fotografosh qytetin nuk do të thotë të zgjedhësh arkitekturën më të mirë dhe ta izolosh nga konteksti në mënyrë që të vlerësosh dimensionin e saj estetik, por për mua do të thotë të bësh pikërisht të kundërtën. Dmth të vendosësh në të njëjtin plan arkitekturën e lartë me atë ordinere, të krijosh një vend ku këto të dyja bashkëjetojnë, sepse qyteti i vërtetë, qyteti që dua të tregoj, përmban këtë miksim të ekselentes me mediokren, të qendrës me periferinë, një vizion të urbanes që dikur do ta kishim quajtur demokratike”