Walker Evans
Tatì Space
Walker Evans
(ShBA 1903-1975)
Walker Evans është fotografi amerikan që ka influencuar më shumë se kushdo tjetër fotografinë moderne dokumentuese të shekullit të 20-të. Me natyrën e tij antikonformiste, ai refuzoi pikëpamjen piktorialiste të fotografisë artistike mbizotëruese të kohës, të mbështetur nga proponenti kryesor Alfred Stieglitz, dhe ndërtoi një koncept të ri artistik bazuar në përshkrimin e fakteve të zakonshme në mënyrë poetike dhe të detajuar. Fotografia e tij krahasohet me prozën e Hemingway, në të cilën vendosja e fjalëve është aq e kontrolluar dhe preçize, sa një lëvizje e vogël e tyre, e nxjerr tregimin jashtë kontekstit. Evans është cilësuar si fotografi me ndjeshmërinë e poetit dhe saktësinë e kirurgut… Duke ndjekur në mënyrë koherente dhe të pavarur këtë strategji artistike, ai ndërtoi një seri të gjerë fotografike që përshkruan vendet e zakonshme vernakulare, që përbëjnë memorien kolektive të Amerikës së viteve 30-50. Subjektet e tij fotografike ishin ndërtesat, skenat e rrugës, reklamat, vitrinat e dyqanëve, kalimtarët, kultura e automobilit, dhe kryesorja përshkrimi i jetës së amerikanëve të varfër gjatë Periudhës së Depresionit. Evans është fotografi i parë të cilit iu kushtua një ekspozitë fotografike personale në Muzeun e Artit Modern New York në vitin 1938. Ai ishte një figurë e pavarur dhe autoritare në fotografi. Për 2 dekada ai punoi si editor dhe shkrimtar për revistat Time dhe Fortune, ku hartonte layout-in dhe shkrimin shoqërues të fotografive të tij. Në vitet e fundit të karrierës ai dha mësime fotografie në Universitetin e Yales. Fotografia e tij influencoi një brez të tërë fotografësh, si Robert Frank, Lee Friedlander, Garry Winogrand, Diane Arbus, Bechers, dhe gjini të tjera përveç fotografisë, si: kinematografinë, teatrin dhe letërsinë.
Vitet e para
Walker Evans filloi të fotografojë në moshën 25 vjeçare, me aparatin fotografik të dorës Kodak, gjatë kohës së qëndrimit në Paris, ku studionte letërsi franceze në universitetin e Sorbonës. Evans aspironte të bëhej shkrimtar, por me kthimin e tij në New York në 1928, ai këmbeu ëndrren e shkrimtarit me profesionin e fotografit. Fotografitë e para janë skena të jetës amerikane dhe mjediseve urbane: rruget e New Yorkut, ndërtesat Viktoriane, ura e Brooklyn-it, kompozime abstrakte të arkitekturës së re që po lindte, reklamat e rrugës dhe vitrinat e dyqanëve. Një nder motivet që përsëritet vazhdimisht në fotografitë e Evans janë shkronjat dhe shenjat në sinjalistikën dhe reklamat e rrugës. Ai dokumentoi qytetin me syrin e një historiani dhe antropologu, duke veçuar atë çfarë ishte autentike amerikane. Influencat kryesore ne fotografinë e tij ishin: Eugene Atget dhe August Sander; ndërsa shkrimtari i preferuar: Gustave Flaubert, nga i cili pervëtësoi thënien: “Artisti duhet të jetë si Zoti në Krijim, ai duhet të ndihet kudo, por të mos duket”.
Havana
Në fillim të viteve ’30, Evans dërgohet në Kuba për të fotografuar mbi gjëndjen e punëtorëve gjatë diktaturës së Gerardo Machado. Këtu ai fotografoi lagjet e varfëra, policët, lypësit e rrugës, punëtoret e portit, duke zhvilluar anën humane të fotografisë së tij. Fotografitë u botuan në vitin 1933 në librin “Krimet e Kubes”. Gjatë qendrimit këtu, Evans u shoqërua me Ernest Hemingway, të cilit i la 46 printime fotografike nga frika e konfiskimit të tyre nga autoritetet kubane. Këto printime u gjendën në Havana në vitin 2002, ku u paraqitën në një ekspozitë fotografike.
Vitet e Depresionit të Madh
Gjatë viteve 1935-1937 Evans punoi në programin qeveritar New Dealt Ressetlement (më vonë të quajtur Farm Security), për të dokumentuar gjëndjen e fermerëve të jugut gjatë periudhës së Depresionit të Madh. Në këtë projekt ai zhvilloi stilin e tij artistik për të dokumetuar faktet në mënyrë të detajuar, preçize dhe neutrale, duke përdorur kamera me format të madh 8x10 inch. Një përmbledhje e punëve të tij u shfaq në Muzeun e Artit Modern në vitin 1938 të titulluar “American Photographs”, e cila është ekspozita e parë personale që MOMA i ka dedikuar një fotografi. Libri me të njëjtin titull me 100 fotografi të Evans të shoqëruar me esen kritike nga Lincoln Kirstein, mbetet sot një ndër librat më me influencë në historinë e fotografisë moderne.
Let Us Now Praise Famous Men
Gjatë vitit 1936, Evans ndërmorri një udhëtim në Jug, së bashku me shkrimtarin dhe mikun e tij James Agee, për të dokumentuar jetën e vështirë të tre familjeve fermerë të prekura nga kriza ekonomike. Projekti, i cili u refuzua për botim nga revista Fortune, u publikua në vitin 1941 në formën e një libri me fotografi të Evans dhe tekst nga Agee, të titulluar “Let Us Now Praise Famous Men”. Fotografitë e këtij projekti mbeten imazhe ikone të Amerikës të prekur nga Depresioni i Madh.
Portrete kalimtarësh
Nga viti 1938-1941, Walker Evans fotografoi banoret e New Yorkut në metro, të kapur pa mendje nga aparati i tij Contax 35mm, i fsheshur nën pallto. Seria fotografike botohet shume vite më vonë (1966), nën titullin “Many are called”. Ashtu siç shprehet ai, donte ti fotografonte njerëzit “when the guard is down and the mask is off”. Motivi i kalimtarëve rastësore, të kapur pa mendje, është një motiv i përsëritur në punën e Evans. Gjatë kohes që punonte për Fortune në 1946, ai fotografoi me Rolleiflex një seri portretesh punëtorësh në rruget e Çikagos, të cilat botohen në 2 faqe revistë nën titullin “Labour Anonymous”.
Vitet në Revistën Time dhe Fortune
Evans punoi për revistatTime (1943-1945), dhe më pas për Fortune (1945-1965) si foto editor duke prodhuar mbi 400 foto dhe 46 artikuj. Evans kishte kontroll të plotë mbi botimin e fotografive të tij, ai zgjidhte vetë subjektet, shkrimin shoqërues dhe layout-in e revistes. Pasi kishte fotografuar Amerikën në vitet e saj më të veshtira, tani Evans fotografon lulëzimin e saj si supefuqi botërore, kulturën e konsumizmit dhe perhapjen e automobilit.
Vitet e Fundit
Ne vitin 1965, Evans filloi të japë mësime fotografie në shkollën e artit dhe dizajnit të Universitetit të Yales-it. Gjatë viteve ’70 ai eksperimentoi me fotografinë me ngjyra, dhe kameran Polaroid SX-70, me një sasi të pakufizuar filmash nga Kodak. Këto fotografi janë studime interesante forme dhe ngjyrash mbi motivin e përhershëm tek Evans: arkitekturën, portretet dhe shenjat.
Fotografitë e Walker Evans ndodhen ne Koleksionet e:
Libra të përzgjedhur të Walker Evans
Përgatiti për TatìSpace, A.M.